Peter Vanvelthoven

Onderwijs

Assistent Rechtsmethodologie II.

Onderzoek

Het onderzoek draagt als werktitel "Fiscaliteit in een veranderende samenleving".

Het doctoraatsonderzoek gaat uit van de vaststelling dat de internationale belastingregels- en afspraken als gevolg van de globalisering, de automatisering en de digitalisering van de economie niet langer blijken te volstaan. Er is vooreerst de al langer bestaande problematiek van de internationale belastingontwijking. Vandaag komt daar nog bij dat de robotisering en het gebruik van artificiële intelligentie jobs doen verdwijnen, waardoor de overheidsinkomsten uit belasting op arbeid dreigen te verminderen en de vraag rijst naar eventuele alternatieve vormen van belasting op arbeid uitgevoerd door machines of software. En meer recentelijk onderstreept de digitalisering van de economie dat het huidige internationale belastingstelsel niet geschikt is om digitale werkende bedrijven een rechtvaardige belasting te doen betalen.

Het onderzoek geeft een stand van zaken van de initiatieven die gedurende het laatste decennium op internationaal, Europees en op Belgisch niveau werden genomen in een poging om voormelde drie problematieken te counteren.
Vanuit de conclusie dat deze pogingen fragmentarisch zijn en geen werkelijke oplossing bieden, wordt in het onderzoek nagegaan in welke mate een land zoals België in staat is om zelf initiatieven te nemen, rekening houdend met de beperkingen van de fiscale soevereiniteit die volgen uit internationale en bilaterale afspraken en verdragen.

Met betrekking tot de internationale belastingontwijking wordt de geplande invoering van een wereldwijde minimumbelasting beschreven en kritisch beoordeeld. Ook de mogelijke gevolgen voor België worden besproken. Vanuit de vaststelling dat deze minimumbelasting weliswaar een eerste stap in de goede richting is, wordt nagegaan of een alternatief zoals de Destination-Based Cash Flow Tax kans op slagen zou kunnen hebben en of België dergelijke belasting eenzijdig zou kunnen invoeren.

Inzake robotisering, automatisering, artificiële intelligentie wordt de invoering van een robotbelasting door sommige auteurs naar voor geschoven als reactie op het wegvallen van de belasting op menselijke arbeid. Het onderzoek komt na een kritische analyse tot de conclusie dat een robotbelasting niet het beste antwoord is op een nochtans terechte bekommernis. Vervolgens wordt in het onderzoek een alternatieve piste voor België voorgesteld, die erin bestaat om bestaande fiscale heffingen of voordelen, zoals de vennootschapsbijdrage, afschrijvingen of de investeringsaftrek te koppelen aan het creëren van jobs in het bedrijf. Een pleidooi dus voor een taxshift van algemene investeringsstimuli naar fiscale begunstiging van arbeidsstimulerende investeringen.

Aangaande de problematiek van de digitalisering van de economie wordt nagegaan in welke mate Pijler 1 van het OESO/G20-akkoord er al dan niet in slaagt om digitale bedrijven die geen fysieke aanwezigheid hebben in het land waar zij omzet en winsten realiseren, toch aldaar belastingen te doen betalen. Gezien de eerder beperkte scope van Pijler 1 (enkel de zeer grote multinationals) wordt verder onderzocht in welke mate België nog de mogelijkheid heeft om een eigen digitaledienstenbelasting in te voeren. Een eventueel alternatief gebaseerd op het voorbeeld van de Indiase Equalisation Levy op online reclame wordt eveneens bekeken. Aangezien het huidige belastingstelsel nog steeds in grote mate steunt op de fysieke aanwezigheid van een bedrijf in een land, wordt ook het invoeren van een belasting op de fysieke levering bij e-commerce als eventuele optie naar voren geschoven.

Gezien “fiscaliteit in een veranderende samenleving” de titel van het onderzoek uitmaakt, worden nog twee andere evoluties nader bekeken. Vooreerst is er de nieuwe virtuele wereld van de metaverse, waarin steeds meer activiteiten plaatsvinden. Heel wat juridische vraagstukken stellen zich hier, ook op het fiscale vlak. Een volledig hoofdstuk wordt gewijd aan de toepasselijkheid én de tekortkomingen van het Belgisch belastingstelsel op inkomsten behaald in de metaverse.
Een ander fenomeen betreft de aanwezigheid van cannabis in onze samenleving. Zou België, in navolging van een beperkt aantal staten, een cannabistaks kunnen invoeren? Hoe zou die dan geconcipieerd kunnen worden?

Functies binnen de VUB

Risk Officer faculteit Rechten/Criminologie.